Δολοφονούνται προστατεύοντας τη γη τους και το περιβάλλον

 

  Δολοφονούνται προστατεύοντας τη γη τους και το περιβάλλον

Επιμέλεια: Γιώργος Μεριζιώτης

 Τι κοινό μπορεί να έχει ένα σαμπουάν, ένα κραγιόν, ένα παιδικό γάλα, μια ζύμη για πίτσα, ένα παγωτό, η μαργαρίνη, πολλά απορρυπαντικά, πολλές σοκολάτες και μπισκότα, βιοκαύσιμα, σαπούνια και αρτοσκευάσματα, όπως και εκατοντάδες άλλα προϊόντα που αγοράζετε από το σούπερ μάρκετ, τον φούρνο ή ένα ζαχαροπλαστείο στη γειτονιά σας;

Είτε το ξέρετε, είτε όχι, τα περισσότερα από αυτά περιέχουν φοινικέλαιο και παράγωγά του. Συχνά δεν το γράφουν καν, και πρέπει να το φανταστείτε κάτω από ονομασίες όπως φυτικό Έλαιο, φυτικά λιπαρά, φοινικοπυρηνέλαιο, παλμιτικό οξύ, παλμολείνη, γλυκερύλιο, στεατικό Οξύ, Elaeis Guineensis Palm, κ.α.

 

Το πιθανότερο είναι επίσης ότι δεν γνωρίζετε ότι, τον Μάιο του 2016, η EFSA (Ευρωπαϊκή Yπηρεσία Aσφάλειας Tροφίμων) έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για δυνητικά καρκινογόνες ουσίες που παράγονται κατά την επεξεργασία τέτοιων ελαίων σε υψηλές θερμοκρασίες και τους πιθανούς κινδύνους υγείας, μετά από σχετικά πειράματα σε ζώα.

Με την ισχύ που έχουν πλέον αποκτήσει στις Βρυξέλλες τα λόμπυ των βιομηχανιών, είναι απορίας άξιον ακόμα και πως έγινε δυνατή η σύνταξη της έκθεσης αυτής. (Πολλοί ειδικοί άλλωστε επί της διατροφής αμφισβητούν, πέραν των αποτελεσμάτων της επεξεργασίας του σε υψηλές θερμοκρασίες, και την ποιοτική αξία προ επεξεργασίας του φοινικέλαιου, δεδομένων των πολυκορεσμένων και ενός μονοκορεσμένου φυτικού ελαίου που περιέχει).

Αν το ψάξετε βέβαια, θα ανακαλύψετε εύκολα τα προβλήματα στο τέλος της γραμμής παραγωγής-επεξεργασίας-κατανάλωσης του φοινικέλαιου. Αυτό που θα είναι πιο δύσκολο να εντοπίσετε, είναι τη σχέση ανάμεσα στο σαμπουάν, το κραγιόν και την πίτσα που χρησιμοποιείτε στο τέλος αυτής της γραμμής και το αίμα των ανθρώπων στην αρχή της.

Για να φτάσει σε σας το συγκεκριμένο καλλυντικό, το παιδικό γάλα, ή η σοκολάτα που καταναλώνετε, οι παραγωγοί του αρχικού προϊόντος έχουν σκοτώσει ανθρώπους και έχουν ξεκληρίσει ολόκληρες κοινότητες, προκειμένου να κατεβάσουν το κόστος και να αυξήσουν τα κέρδη τους.

Και αυτό δεν συμβαίνει δυστυχώς μόνο με το φοινικέλαιο.

Κύμα τρομοκρατίας και δολοφονιών

Το έτος 2017 ήταν το πιο φονικό στην ιστορία παγκοσμίως με θύματα ανθρώπους που αγωνίζονται για το περιβάλλον. Δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία πιο επικίνδυνη περίοδος για τους ακτιβιστές υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και της γης. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι το 2017 δολοφονήθηκαν 207 ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο (το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ), σύμφωνα με έκθεση της Global Witness.

Με αυτό τον ρυθμό, είναι πιθανό να σκοτωθούν τέσσερις ακτιβιστές υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος αυτή την εβδομάδα κάπου στον πλανήτη. Η έρευνά έδειξε ότι η αγροτική βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένου του καφέ, του φοινικέλαιου και των φυτειών μπανάνας, συνδέεται περισσότερο με αυτές τις επιθέσεις.

Οι περισσότερες από αυτές τις δολοφονίες έγιναν στην Λατινική Αμερική, αντιπροσωπεύοντας το 60%. Από την αρχή του 2015, 145 περιβαλλοντικοί ακτιβιστές έχουν πεθάνει στη Βραζιλία, ενώ την περασμένη χρονιά σημειώθηκαν 57 δολοφονίες. Πολλές από τις δολοφονίες έγιναν επειδή αυτά τα άτομα προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν την παράνομη υλοτομία στον Αμαζόνιο.

Οι Φιλιππίνες έρχονται δεύτερες στη λίστα, με 102 θανάτους συνολικά, ενώ μόνο το 2017 σκοτώθηκαν 48 ακτιβιστές (ο υψηλότερος αριθμός σε μια ασιατική χώρα). Η Ονδούρα παραμένει η πιο επικίνδυνη χώρα για να είναι κανείς ακτιβιστής, με περισσότερες δολοφονίες σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας, από οπουδήποτε αλλού. Και στην Αφρική δολοφονήθηκαν 19 ακτιβιστές, 12 από τους οποίους ήταν από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Ο αριθμός των νεκρών έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η ανοδική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί εάν οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις δεν αναλάβουν δράση. «Φυσικά και κινδυνεύει η ζωή μου. 

Απειλούν ότι θα με σκοτώσουν 24 ώρες την ημέρα, επειδή δεν πρόκειται να κλείσω το στόμα μου μπροστά σε αυτή τη φρικαλεότητα» ανέφερε η Maria do Socorro Costa da Silva ακτιβίστρια από τη Βραζιλία στο The Intercept. Αλλά και η ιστορία της Hernán Bedoya, από την Κολομβία είναι τρομακτική. Πυροβολήθηκε από παραστρατιωτική ομάδα 14 φορές επειδή διαμαρτυρήθηκε για τις φυτείες φοινικέλαιου και μπανάνας που επεκτείνονταν στην περιοχή της, καταστρέφοντας το δάσος.

Τι προκαλεί όμως αυτή τη βία; Η σύντομη απάντηση είναι η βιομηχανία. Οι πιο θανατηφόρες βιομηχανίες που αντιμετώπισαν οι ακτιβιστές ήταν οι αγροτικές επιχειρήσεις και τα ορυχεία. Η λαθροθηρία, τα υδροηλεκτρικά φράγματα και η υλοτομία ήταν επίσης βασικοί κινητήριοι μοχλοί βίας, σύμφωνα με το Global Witness. Πολλές από τις δολοφονίες που καταγράφηκαν συνέβησαν σε απομακρυσμένα χωριά βαθιά μέσα σε οροσειρές και τροπικά δάση, με τις αυτόχθονες κοινότητες να πλήττονται περισσότερο.

Αυτοί οι ακτιβιστές αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου κινήματος για την προστασία του πλανήτη. Βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για την καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, της διαφύλαξης των οικοσυστημάτων και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μάχονται για θέματα που μας αφορούν όλους, όπως την αειφορία, τη βιοποικιλότητα και τη δικαιοσύνη.

Παρόλο που η Global Witness χαρακτήρισε κυβερνητικούς παράγοντες ως ύποπτους δράστες σε 56 από τους θανάτους, η κυβερνητική κακοδιοίκηση παίζει πιθανώς ρόλο σε πολλά από αυτούς. Οι υπάλληλοι συχνά σχετίζονται με τα επιχειρηματικά συμφέροντα, παίζοντας τον δικό τους ρόλο στη λήψη αποφάσεων των τοπικών κοινοτήτων και δημιουργώντας μια «κουλτούρα ατιμωρησίας», σύμφωνα με την έκθεση.

 

 «Η κυβέρνηση είναι ένοχη διότι δεν διώκει αυτά τα εγκλήματα και πολλές φορές λόγω συμπαιγνίας», αναφέρει ο Ben Leather, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης, στο The Intercept. Έτσι, οι θάνατοι που αποδίδονται στις τοπικές πολιτοφυλακές, συμμορίες, ή τις ίδιες τις εταιρείες εξακολουθούν συχνά εμπεριέχουν και την συνενοχή της κυβέρνησης. «Η αντιμετώπιση της ατιμωρησίας είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να τελειώσει αυτό σε βάθος χρόνου πραγματικά», πρόσθεσε ο Leather.

Η περίπτωση των Φιλιππίνων

Οι Φιλιππίνες σημείωσαν αύξηση κατά 71% του αριθμού των ακτιβιστών υπέρ της προστασίας της γης και του περιβάλλοντος που σκοτώθηκαν μεταξύ 2016 και 2017. Το διετές καθεστώς του Προέδρου Rodrigo Duterte έχει ήδη αποκτήσει φήμη για τη βιαιότητά του. Πέρυσι, ο Duterte δεσμεύτηκε ότι 1,6 εκατομμύρια εκτάρια Φιλιππινέζικης γης θα δοθεί για αγροτική χρήση, κυρίως στο Mindanao, το οποίο είναι πλούσιο σε φυσικούς πόρους. Ο ίδιος στη συνέχεια κήρυξε στρατιωτικό νόμο στο νησί, περιορίζοντας έτσι την οργάνωση των ακτιβιστών. Παράλληλα, έχει ποινικοποιήσει τους ιθαγενείς εκεί, χαρακτηρίζοντάς τους τρομοκράτες και κομμουνιστές, και κινητοποιώντας τις δυνάμεις τους εναντίον τους. Ο στρατός ισχυρίζεται ότι το περιστατικό του Δεκεμβρίου ήταν άμυνα ενάντια σε μια επίθεση από κομμουνιστές αντάρτες, αν και η Global Witness δεν μπόρεσε να βρει στοιχεία για αυτό. Ο στρατός υποστηρίζει ότι δύο από τους στρατιώτες του πέθαναν επίσης.

Ο Jaybee Garganera της φιλανθρωπικής οργάνωσης Alliance to Stop Mining, ο οποίος βοήθησε την Global Witness στην σύνταξη της έκθεσης, δήλωσε ότι η αντίσταση έχει γίνει πιο ριψοκίνδυνη τα τελευταία χρόνια. «Ο στρατιωτικός νόμος δικαιολόγησε την παρουσία του στρατού στην προγονική γη των αυτόχθονων και στις περιοχές όπου συμβαίνουν έργα εξόρυξης, φυτείες, έργα φράγματος και εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα», δήλωσε στο The Intercept.

«Δεν πιστεύω ότι θα βρούμε κάποιο στοιχείο που να συνδέει τη κυβέρνηση του Duterte με οποιαδήποτε δωροδοκία ή διαφθορά» πρόσθεσε ο Garganera. Ωστόσο, ο Duterte ενθαρρύνει ενεργά τις εξωτερικές επενδύσεις, ιδιαίτερα αυτές των Κινέζων επενδυτών. «Η επιθετική ώθηση των φυτειών και των μεγάλων έργων υποδομής υποκινείται από την πολιτική του Duterte που θέλει μόνο να χτίζει», ανέφερε.

Η έκθεση της Global Witness περιλαμβάνει πολλές συστάσεις για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για ενημέρωση των κοινοτήτων που έχουν πληγεί και την εγγύηση της προσαγωγής στη δικαιοσύνη των υπευθύνων για τις βιαιότητες. Ωστόσο, η έκθεση καθιστά σαφές ότι μέχρις ότου οι κυβερνήσεις απομονωθούν από τα επιχειρηματικά συμφέροντα και γίνουν πιο υπεύθυνες, ο τερματισμός στη δολοφονία εκείνων που υπερασπίζονται τις κοινότητές τους δεν θα είναι εύκολος.

Δείτε επίσης: 

Το αίμα των δολοφονημένων ακτιβιστών ζητά δικαιοσύνη

Η αποψίλωση των δασών (ζούγκλας)  του Αμαζονίου  , ένα ντοκιμαντέρ για να θυμηθούμε και την δολοφονία ενός παλιού αγωνιστή του ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ ΜΕΝΤΕΣ (FRANCISCO MENDES)

Η έκτη μεγάλη εξαφάνιση των ειδών: Οδεύουμε προς έναν κόσμο χωρίς ζώα